مسیر دوچرخه‌سواری شرق مازندران: جاده جنگلی همرکابان طبیعت هفت تن در روستای هفت تن در جاده شیرگاه به قائمشهر استان مازندران

طبیعت گردی با دوچرخه، ورزش و تفریحی پرتحرک، مهیج و چالش‌برانگیز است که طرفداران بسیاری در سراسر دنیا دارد. بهترین مسیرهای طبیعی دوچرخه‌سواری در ایران از میان مناظر تکرارنشدنی می‌گذرند.

سفر با دوچرخه یکی از روش‌های پرطرفدار گردشگری است که اغلب، مسیرهایی جذاب‌تر از مقاصد را در بر می‌گیرد. دوچرخه همراهی آرام، پاک و قوی برای حضور در طبیعت و گذشتن از مسیرهای طبیعی مختلف است. این سبک از سفر، هیجان را برای دوچرخه سوار به ارمغان می‌آورد و به او در درک و لمس زیبایی‌های محیط کمک می‌کند. مسیرهای طبیعت گردی در دل دشت، کوهستان، کویر، جنگل و ساحل قرار دارند. آشنایی با مسیرها، استفاده از دوچرخه مناسب، برخورداری از مهارت‌های فنی و آمادگی بدنی بالا از شرایط اولیه برای این نوع از گردشگری است.

                                ***

درباره دوچرخه سواری در طبیعت:

گردشگران برای سفر و رسیدن به مقاصد خود از وسایل و روش‌های مختلفی بهره می‌برند. دوچرخه سواری یک سبک برای انجام فعالیت‌های روزانه و روشی به دور از آسیب و آلودگی برای حضور در طبیعت است. امروزه سفر با دوچرخه به‌عنوان حرکتی نمادین رونق یافته است؛ رکاب زدن از پارک ملی میاندشت تا پارک ملی خارتوران در حمایت از یوز پلنگ ایرانی یا سفر از سواحل شمال تا سواحل جنوب در حمایت از کادر درمان از این دسته‌اند.

سفر با دوچرخه، گردشگری با دوچرخه یا «cycle tourism» یکی از سازگارترین سبک‌های طبیعت‌گردی و جزو سبک سفر آرم (Slow Tourism) است. در این روش از سفر، تنها هدف از پیمودن مسیر، رسیدن به مقصد نیست و گردشگر در هماهنگی با محیط پیرامون خود، از مسیر به‌عنوان بخشی از سفر، به‌اندازه مقصد یا بیشتر لذت می‌برد. عدم آلودگی محیط، ارتقای سلامت بدنی و توان ورزشکار، لمس طبیعت مسیر، ارتقا مهارت‌های اجتماعی و روحیه تیمی، افزایش اعتماد به نفس و کاهش هزینه‌های سفر از جمله فواید و نتایج این نوع سفر به شمار می‌رود.

به‌طور کلی گردشگری با دوچرخه به‌معنی سفر سوار بر دوچرخه با هدف ماجراجویی و کشف مقاصد جدید است. رکاب‌زن با طبیعت اطراف خود هم‌سو می‌شود و با تکیه بر مهارت دوچرخه‌رانی خود از دل مکان‌های صعب‌العبور گذر می‌کند و به زیباترین مناظر طبیعی می‌رسد. آمادگی بدنی و صبر بالا و شناخت کافی از اصول فنی دوچرخه و مشکلات رایج سفر با دوچرخه از مهارت‌های ضروری برای یک رکاب‌زن محسوب می‌شوند.

انواع سبک‌ های دوچرخه سواری در طبیعت:

امروزه دوچرخه سواری فعالیتی حرفه‌ای و تخصصی است و سبک‌های متعددی دارد. دوچرخه‌های مختلفی نیز برای سبک‌های مختلف این فعالیت و ورزش طراحی شده‌اند. استفاده از مرکب مناسب حس بهتری را برای راکب به ارمغان می‌آورد، از صرف انرژی‌های بیهوده و آسیب‌های ناخواسته جلوگیری می‌کند و ارتقای سلامت جسمی را به‌همراه دارد. دوچرخه سوار باید با توجه به هدف و مهارت‌های خود بهترین نوع دوچرخه را انتخاب کند. در ادامه به معرفی سبک‌ها دوچرخه سواری و دوچرخه‌های مناسب برای هرکدام می‌پردازیم.

دوچرخه سواری شهری

در ابتدا دوچرخه برای استفاده در شهر اختراع شد و این سبک، قدیمی‌ترین نوع دوچرخه سواری است. سیستم دوچرخه‌های اولیه با پیشرفت فناوری تقویت شد تا به‌شکل امروزی رسید. شهری (Urban)، هیبرید (Hybrid)، فیتنس (Fitness) و تاشو (Folding bike) انواع دوچرخه‌های شهری هستند. این دوچرخه‌ها می‌توانند یک سرعته (بدون دنده) یا چند سرعته (دنده‌ای) باشند. دوچرخه‌ هیبرید برای طی کردن مسافت با سرعت بیشتر مناسب است و ترک‌بند و خورجین سفر به‌راحتی پشت آن نصب می‌شود. دوچرخه هیبرید برای ورزش در محیط شهر و دوچرخه تاشو برای دسترسی شهری (تردد در اتوبوس و مترو) مناسب است. برخی مسیرهای دسترسی جاذبه‌های طبیعی کوتاه و آسفالته هستند؛ انواع شهری و هیبرید برای این سفرها به کار می‌روند. 

دوچرخه سواری کوهستان

دوچرخه سواری در کوهستان فعالیتی است که نیاز به مهارت بالا دارد. استفاه از دوچرخه حرفه‌ای و مناسب در این ورزش و تفریح بسیار پراهمیت است. دوچرخه‌‌های کوهستان برای مسیرهای خاکی طراحی شده‌اند و انواع مختلف آن در شکل ظاهری و نوع کمک فنر با هم تفاوت دارند. دوچرخه سوار باید بر اساس هدف و ویژگی مسیر خود یکی از آن‌ها را انتخاب کند.

• کراس کانتری (Cross country): کراس کانتری محبوب‌ترین سبک دوچرخه کوهستان است. این نوع دوچرخه دو نوع حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای (اسپرت) دارد. برخی مدل‌ها به کمک عقب نیز مجهز هستند. مقدار بازی کمک جلو در کراس کانتری ۱۰ یا ۱۱ سانتی‌متر است.
• تریل (Trail): دوچرخه‌های تریل برای مسیرهای کوهستانی با ۷۰ درصد سربالایی و ۳۰ درصد سراریزی) مناسب هستند. راکب (رایدر) برای طی کردن این مسیرها با دوچرخه تریل باید تمرینات هوازی داشته باشد. مقدار بازی کمک جلو در این نوع ۱۲ یا ۱۳ سانتی‌متر است. بسته به انتخاب دوچرخه سوار، کمک فنر عقب در برخی مدل‌ها کارگذاشته می‌شود. 
• آل مونتاین (All mountain): دوچرخه‌های آل مونتاین برای مسیرهای کوهستانی با ۵۰ درصد سربالایی و سرازیری پیشنهاد می‌شوند. مقدار بازی کمک جلو در این نوع ۱۴ یا ۱۵ سانتی‌متر است. هرچه مقدار بازی کمک فنر جلو بیشتر شود کارایی دوچرخه برای مسیرهای سرپایینی و سخت بالاتر می‌رود. 
• اندرو (Enduro): دوچرخه اندرو برای مسیرهای سنگلاخی و خشن مناسب است. هنگام استفاده از این نوع دوچرخه باید از کلاه فک‌دار استفاده شود. دوچرخه اندرو در سفر به کوهستان با ۳۰ درصد سربالایی و ۷۰ درصد سرازیری مناسب است. 
• دانهیل (Downhill): دوچرخه دانهیل برای پرخطر ترین و حرفه‌ای‌ترین سبک دوچرخه سواری کوهستان طراحی و ساخته می‌شود. مقدار بازی دو شاخ جلو در دوچرخه دانهیل ۲۰ سانتی‌متر است (مناسب برای مسیرهای ۱۰۰ درصد سرازیری). 
•  فت بایک (Fat bikes): دوچرخه فت بایک برای مسیرهای ساحلی و برفی مناسب است. لاستیک‌های پهن این نوع مانع فرورفتن دوچرخه در شن یا برف می‌شود.  

دوچرخه سواری مسافرتی (Tourism Bicycle)

پیمودن مسیرهای سفر جاده‌ای و بین شهری با دوچرخه‌هایی که برای این منظور طراحی شده‌اند، آسایش و امنیت بیشتر دوچرخه‌سوار در سفر را به‌همراه دارد:

• دوچرخه تورینگ (Touring)یا بین شهری: برای سفر طراحی شده است؛ اجزای آن بسیار محکم است و تحمل حمل بار سفر (در مسیرهای طولانی) را دارد.
• دوچرخه سیکلو کراس (Cyclo cross): در انواع دوچرخه‌های جاده قرار می‌گیرد؛ اما برای عبور از مسیرهای جنگلی، چمن‌زار، تپه‌های شیب‌دار و موانع کوچک و متوسط مناسب است.
• دوچرخه خوابیده (Recumbent Bike): در این نوع، دوچرخه‌سوار کاملا به پشت تکیه می‌دهد و به‌صورت نیمه‌ خوابیده رکاب می‌زند.
• دوچرخه‌ تاشو (Folding Bike): این دوچرخه‌ها در صورت عدم نیاز، جمع می‌شوند، فضای کمی را می‌گیرند و برای افرادی مناسب هستند که در بخشی از سفر خود از وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس، مترو، قطار و هواپیما استفاده می‌کنند.

نکات طبیعت گردی با دوچرخه

طبیعت گردی با دوچرخه علاوه بر فواید و محاسن، چالش‌ها و مخاطرات زیادی دارد. دوچرخه‌سوار باید از توان و مهارت کافی برخوردار باشد و خود را برای خطرات و اتفاقات پیش رو آماده کند. استفاده از تجربیات گذشته و افراد خبره در این حرفه و شناخت مقصد و ویژگی‌ها طبیعت در طبیعت گردی با دوچرخه بسیار اهمیت دارد. 

• اولین نکته در طبیعت گردی با دوچرخه شناخت انواع دوچرخه و انتخاب مرکب مناسب (بر اساس نوع مسیر، طول مسیر و مقصد سفر) است. دوچرخه مناسب انرژی شما را هدر نمی‌دهد و از خستگی و آسیب جلوگیری می‌کند.
• استفاده از کلاه ایمنی نکته‌ای اساسی و مهم در هنگام دوچرخه سواری است. افتادن از دوچرخه در هنگام عبور از مسیرهای طبیعی حادثه‌ای متداول است. به سر داشتن کلاه ایمنی از بروز آسیب‌های جدی جلوگیری خواهد کرد.
• به تن داشتن لباس مناسب فصل و استفاده از کفش مناسب برای رکاب زدن، به داشتن حس بهتر در دوچرخه سواری کمک می‌کند. 
• هنگام دوچرخه‌سواری در جاده‌های آسفالت و خاکی مراقب تردد خودروها و عبور حیوانات باشید.  
• استفاده از داده‌های هواشناسی و بررسی وضعیت هوا قبل از سفر با دوچرخه اهمیت دارد. بارش برف و باران و بروز رگبار و رعدوبرق می‌تواند سفر شما را مختل کند. 
• پیش از سفر از با دوچرخه از سلامت فنی کامل آن اطمینان حاصل کنید و حتما مهارت لازم برای رفع خرابی‌های احتمالی را داشته باشید. 

• آمادگی جسمی و روحی کافی و توانایی تعامل و همراهی با گروه لازمه سفر با دوچرخه است. اگر برای اولین بار اقدام به سفر با دوچرخه می‌کنید حتما تمرین‌های هوازی انجام دهید و در مسیرهای مختلف رکاب بزنید تا استقامت شما تقویت شود و برای طی کردن مسافت‌های طولانی در طبیعت آماده شوید. 
• به‌همراه داشتن خوراکی‌های مقوی و کم‌حجم همچون مغزیجات و خرما در سفر با دوچرخه ضروری است. 
• اگر قصد سفر چند روزه به طبیعت را دارید حتما لوازم کمپ و شب‌مانی به‌همراه داشته باشید. این وسایل را در خورجین دوچرخه یا در کوله‌پشتی خود جای دهید.
• حفظ تعادل دوچرخه‌ها هنگام عبور از رودخانه یا شیب‌های تند کوهستان دشوار و در عین حال پرهیجان و ماجراجویانه است. در این بخش از سفر بسیار محتاط باشید و در صورت نیاز از همسفران خود کمک بگیرید. 
• عبور از دشت‌های سرسبز و پرگل با دوچرخه به طبیعت آسیب می‌زند. معمولا مسیرهای پاکوب در دل طبیعت وجود دارد و دوچرخه‌سواران نیز این خطوط را برای راندن انتخاب می‌کنند.
• طبیعت زیستگاه امن حیوانات و گیاهان است. طبیعت‌گرد میهمان طبیعت محسوب می‌شود. پس اصول میهمانی را رعایت و از ایجاد آلودگی صوتی و نوری خودداری کنید. هرگز با نزدیک شدن به حیوانات آرامش آن‌ها را برهم نزنید.
• طبیعت‌گرد نباید هیچ اثری از خود در طبیعت به‌جای بگذارد. حتما زباله‌ها را با خود برگردانید، شاخه‌های درختان را جدا نکنید و پیش از ترک محل، از خاموش شدن کامل آتش مطمئن شوید. 

تجهیزات مورد نیاز برای طبیعت گردی با دوچرخه

سفر با دوچرخه مانند هر ورزش دیگری به تجهیزات و لوازمی نیاز دارد. برخی از این وسایل عمومی هستند و برخی جنبه تخصصی دارند. 

• لباس: کلاه، دستکش، پانچو ضدآب، کاپشن، بادگیر، عینک دوچرخه‌سواری، شلوار و تیشرت، لباس اضافه، کفش مناسب دوچرخه‌سواری و کلاه ایمنی با کیفیت از جمله موارد پوششی هستند که در طول سفر با دوچرخه کاربرد دارند.
• وسایل شخصی: اگر قصد سفر دو یا چند روزه را دارید حتما مواردی چون مواد شوینده، مسواک، صابون، حوله سبک، جعبه کمک‌های اولیه کوچک را به‌همراه داشته باشید.
• کوله‌پشتی یا خورجین: انتخاب کوله‌پشتی یا خورجین برای سفر با دوچرخه به سلیقه دوچرخه‌سوار بستگی دارد. برخی با خورجین راحت‌تر هستند و برخی کوله به دوش رکاب می‌زنند. خورجین باید محکم و ایمن روی دوچرخه قرار گیرد و مزاحمتی برای رکاب‌زن ایجاد نکند. کوله نیز باید استاندارد باشد و دوچرخه سوار با آن احساس راحتی کند. 
• وسایل تفریح: گاهی در طول سفر و در مقصد به جاذبه‌های طبیعی چون بسترهای آبی، یخچال‌های طبیعی و برف، غار و ساحل برمی‌خورید؛ پس اگر قصد شنا، پرنده‌نگری، غارنوردی، و ماهی‌گیری را دارید لوازم ماهیگیری، دوربین شکاری، هدلایت و لباس شنا به‌همراه داشته باشید. 
• لوازم کمپ: برای کمپ در طبیعت به لوازمی چون زیرانداز، کیسه‌خواب، چراغ‌قوه، ظروف غذاخوری و چادر مسافرتی نیاز خواهید داشت.
• لوازم تعمیر و نگهداری از دوچرخه: تیوب یدکی، تلمبه فشار قوی و لوازم پنچرگیری، روغن عمومی و روان ساز دوچرخه، آچار پیچ‌گوشتی چند سر، انواع آچار آلن (با توجه به نوع دوچرخه)، آچار زنجیر و آچار برای جدا کردن تایر از طوقه از جمله لوازم و ابزار مورد نیاز در طبیعت‌گردی با دوچرخه هستند. 

                                               ***

منبع: https://docharkhehmag.ir/