اغلب ما فقط به جنبه‌های مثبت گردشگری فکر می‌کنیم. گردشگری می‌تواند از جنبه‌های مختلفی روی کشور میزبان تاثیر داشته باشد. یکی از بخش‌های اولیه گردشگری تاثیر مثبت روی اقتصاد و ایجاد شغل است. اما همین گردشگری اگر مدیریت نشود و بدون برنامه‌ریزی به آن اقدام شود، می‌تواند جنبه‌های منفی روی بسیاری از موارد فرهنگی یا حتی تخریب آثار باستانی نیز داشته باشد.
کاری از:
تحریریه پایگاه اطلاع‌رسانی دامون‌باغ
مجله گردشگری
البته در جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی هم گردشگری فقط تاثیرات مثبت ندارد و ممکن است در برخی موارد خاص وضعیت را در همین مولفه‌ها نیز خراب‌تر از قبل کند. مثلا گردشگری که اصطلاحا به آن گردشگر سربار گفته می‌شود، درآمدزایی چندانی برای روستا یا منطقه گردشگری ندارد.
حال با همه این‌موارد باید فکر کرد که چگونه باید بحث گردشگری مدیریت شود. در این‌مقاله سعی داریم به تعدادی از آسیب‌های گردشگری به فرهنگ بومی صحبت کنیم. برای درک بهتر موارد سعی کرده‌ایم مثال‌های آشنایی را هم بیان کرده باشیم.
گردشگری و تاثیر اجتماعی و فرهنگی
همان‌طور که مشخص است گردشگران در زمانی که به شهر یا منطقه‌ای سفر می‌کنند با اهالی آن منطقه تعامل خواهند داشت. روابطی که گردشگران با محلی‌ها دارند به‌مرور باعث تغییر در سیستم‌های ارزشی، کیفیت زندگی، تقسیم‌کار، روابط خانوادگی و الگوهای رفتاری آن‌ها خواهد شد.
همچنین این‌روابط می‌تواند روی نگرش افراد، جشن‌ها و اقدامات خلاقانه فردی یا اجتماعی آن‌ها نیز تاثیر بگذارد. اگر‌چه این‌تاثیرات ممکن است مثبت هم باشند ولی چیزی که مهم است فرهنگ بومی به‌مرور دستخوش تغییرات می‌شود.
پس هم‌چنان که گردشگران در دل مناظر زیبای روستایی به گردشگری می‌پردازند و رویا‌های خود را دنبال می‌کنند، ممکن است دردسر‌ها و مزاحمت‌هایی را برای اهالی آن روستا ایجاد کنند. زندگی رویایی در سفر و در عمقی بیشتر از روزمره‌های گردشگران ممکن است برای اهالی بی‌نظمی خاصی را ایجاد کرده و ثبات و آرامش زندگی آن‌ها را به هم بزند.
آسیب‌های گردشگری
این‌موضوع فقط برای سفر‌های خارجی نیست و حتی در سفر‌هایی که در داخل یک کشور نیز رخ می‌دهد باعث چنین آسیب‌هایی می‌شود. دادوستدها و تعاملاتی که بین اهالی و گردشگران رخ می‌دهد در‌نهایت باعث ایجاد تغییراتی فرهنگی در هر دو سو می‌شود. اگر بخواهیم تعدادی از آسیب‌هایی که گردشگری می‌تواند در مناطق بکر یا روستایی ایجاد کند، نام ببریم باید به تغییرات در سبک زندگی اهالی منطقه مقصد اشاره کنیم.
- تغییروتحول در فعالیت‌های سنتی و هنری روستایی برای متناسب کردن آن برای گردشگران و مسافران مخاطب
- شلوغی و ازدحام بیشازحد در مکان‌های سنتی که ممکن است باعث تخریب هم شود
- ایجاد تضاد و تنش بین اعضای جامعه روستایی
- افزایش نابرابری و شکاف اجتماعی بین بخش‌های مختلف این‌جوامع
- خارج از دسترس قرارگرفتن مکان‌های تفریحی برای خود افراد محلی
- رواج آسیب‌های اجتماعی
- و موارد دیگری مانند این‌ها از دیگر نتایجی هستند که گردشگران ممکن است باعث ایجاد آن در مناطق گردشگری و توریستی شوند.
دیگر آسیب‌های گردشگری به فرهنگ بومی
در برخی مناطق حتی در کشور خود ما دیده شده که اهالی دیگر با گردشگران رفتاری صمیمی و عالی ندارند. تعامل آن‌ها فقط به چشم پول و جذب سرمایه بوده که این‌موضوع از معایبی است که گردشگری در طول سال‌ها شاید در این‌مناطق ایجاد کرده است.
بسیاری از اهالی نیز از معایب گردشگری آگاه هستند و در تحقیقاتی مشاهده شده که مردم محلی از رفتارهای غلطی که گردشگران در آن‌روستا یا منطقه ایجاد کرده‌اند، ناراضی هستند. بسیاری از گردشگران نیز قبل از سفر باید درباره فرهنگ محل مقصد بدانند و سعی کنند آن را دچار مشکل نکنند. اگر شما نیز برای سفر استانبول به تهران یا مسیر عکس برنامه‌ریزی کرده‌اید، حتما درباره فرهنگ مردم محلی مطالعه کنید.
رواج اعتیاد، تغییر سبک پوشش، رفتارهای خارج از عرف و هنجار رسمی و غیررسمی مانند برپا نمودن چادر توسط دختران و پسران، مصرف مشروبات الکلی و تأثیر بر رفتار نسل جوان، ایجاد رفتارهای بازار محور و مواردی مانند این‌ها از دیگر آسیب‌هایی است که برخی مناطق محلی با آن‌ها درگیر هستند.
سخن آخر
گردشگری فقط مزایا و خوبی ندارد و ممکن از جنبه‌های بسیاری تاثیرات منفی و نامناسبی را در محل مقصد ایجاد کند. در منطقه‌ای که قرار است گردشگران به آن سفر کنند باید بستر مناسبی آماده شود و آموزش‌هایی به گردشگران داده شود.
همچنین خود گردشگران نیز باید توجه داشته باشند که جوری سفر کنند که مناطق گردشگری را برای آیندگان نیز به همان شکل قبلی باقی بگذارند. بهتر است اگر به‌عنوان گردشگر به منطقه‌ای سفر می‌کنیم با فرهنگ اهالی آشنا باشم و درباره آن مطالعه کرده باشیم. سعی کنیم به فرهنگ و آداب‌ورسوم مقصد احترام بگذاریم و در مدت سفر مانند آن‌ها زندگی کنیم. نگاه سفری چند‌روزه باعث آسیب‌هایی می‌شود که گاه بعضی از آن‌ها قابل‌جبران نیستند.
منبع: https://www.alef.ir/news/4010328102.html
تنظیم از تحریریه پایگاه «دامون باغ»
