آیین پیر علم کلوده که حدود 300 سال قدمت دارد در روستایی به نام کلوده از توابع شهرستان محمود آباد در مازندران جاری است.اصل این آیین به منطقه کوهستانی حاجی دلا از کوه های دلارستاق از توابع آمل بر می گردد که به دلیل مهاجرت خانواده جمالی (متولی پیرعلم) به روستای کلوده از هفتاد سال گذشته تاکنون این مراسم در هفتم محرم سال قمری برگزار می شود. پیر علم آیینی است که با اعتقاد مردم مازندران بسیار عجین شده است .نذر روسری پایه این آیین است که جامه پوشانی علم ها نیز با روسری های نذری انجام می شود. فردی که حاجتی داشته باشد با گرو گرفتن یک روسری از متولی این آیین و توسل به حضرت ابوالفضل(ع) واجابت شدن حاجتش سال آینده برای این مراسم ضمن پس آوردن آن روسری یک روسری دیگر را برای پیر علم به عنوان ادای نذر باید بیاورد.حفظ این سنت بر این مبنا قرار دارد که خانواده جمالی حدود دو ماه پیش از شروع مراسم پیر علم را همراه سایر علم ها وکتل ها که در تکیه یا حسینیه محل قراردارد به خانه خود حمل می کنند. با آغاز ماه محرم به دلیل استقبال گسترده مردم از این آیین پاک کردن برنج ، آشپزی غذا از جمله جزئیات تدارک این آیین است . سنت علم شویان که در روز پنجم محرم انجام می شود پس از شستن علم با گلاب توسط آب نارنج نیز به عنوان یک سنت دیرینه انجام می شود.در روز هفتم آقایان در حیاط حسینیه جمع شده وعزاداری می کنند. خانم ها نیز عموماً به خانه خانواده جمالی رفته و برای گرو گرفتن روسری یا ادای نذری خود جمع می شوند. آقایان حدود دو ساعت قبل از اذان ظهراز حسینیه به سمت خانه جمالی که فاصله بسیار کمی دارد حرکت می کنند با ورود به منزل جمالی سینه زنی و عزاداری به اوج خود می رسد و در همین حین مراسم جامه پوشانی شروع می شود .پس از مراسم جامه پوشانی همه به سمت حسینیه حرکت می کنند در طول مسیر کوتاهی که وجود دارد گاو ، گوسفند و ماکیان که مردم نذر کرده بودند برای اطعام دهی مراسمات ماه محرم برای عزاداران سر بریده می شوند.گروه گرفتن روسری و همچنین خواستن روسری از علمداران در روز هفتم محرم اتفاقی است که هرساله بیشتر می شود .
منبع: https://b2n.ir/a00880
از علم شویان تا جامه پوشان
آیین جامه پوشان پیرعلم و نخل گردانی اورطشت قدمت ۳۰۰ ساله دارد و هرسال محرم همزمان با هفتمین روز آن طبق یک آیین سنتی مذهبی اجرا می‌شود.
کلوده از روستاهای بخش اهلم رستاق شهرستان محمودآباد به شمار می‌رود که با آیین جامه پوشان پیرعلم هرسال روز هفتم محرم میزبان عزاداران حسینی از مناطق مختلف کشور و استان است و با برپایی آیین‌های عزاداری در رونق گردشگری مذهبی نقش بسزایی دارد.
روستای کلوده در ۱۰ کیلومتری مرکز شهرستان محمودآباد قرار دارد و مرکزیت ۲۵ روستا است و آیین سنتی جامه پوشانی پیر علم کلوده ده‌ها سال است در این منطقه طبق یک رسم آیینی برگزار می‌شود.
عطر و دود اسپند در ورودی روستا به مشام می‌رسد و اهالی محله با اسپند و گلاب به استقبال زوار می‌آیند تا باهم در آیین سیاه‌پوشان پیرعلم شرکت کنند و ما هم کاروان زواری می‌شویم که از راه‌های دور و نزدیک خود را پیرعلم رسانده‌اند.
جامه پوشان، تجلی عشق و ارادت مردمانی است که دل درگرو اهل‌بیت دارند و در رثای سالار شهیدان، هرسال هفتم ماه محرم، این آیین سنتی را اجرا می‌کنند
درباره پیشینه این آیین برخی اهالی می‌گویند: هرساله شمار زیادی از گوشه و کنار کشور به این روستا می‌آیند و حاجاتشان را از پیرعلم می‌گیرند و این سنت، رسم عاشورایی مردمان کلوده است و جامه پوشان، تجلی عشق و ارادت مردمانی است که دل درگرو اهل‌بیت دارند و در رثای سالار شهیدان، هرسال هفتم ماه محرم، این آیین سنتی را اجرا می‌کنند.
این سنت حسینی چندین نسل در خانواده جمالی از اهالی روستای کلوده اجرا می‌شود و این خانواده متولی پیرعلم هستند.
جمالی متولی پیر علم در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به قدمت بیش از ۳۰۰ ساله این علم می‌گوید: ما شجره خاصی نداریم اما مادربزرگ من که ۹۲ سال عمر کرد می‌گفت بیش از پنج نسل است که این پیر علم در خانواده ما است و این سنت برگزار می‌شود.
وی در مورد آغاز مراسم افزود: درگذشته علم در منزل بود و از میهمانان در منزل پذیرایی می‌شد اما به علت کثرت زوار دو ماه مانده به محرم علم را به منزل می‌آوریم وبرای هرچه بهتر برگزار شدن مراسم علم وکتل از حسینیه به منزل آورده می‌شود.
وی ادامه داد: برای آوردن علم اهالی منزل و جوانانی که به‌صورت خودجوش به کمک می‌آیند علم وکتل را از حسینیه به سمت منزل حرکت می‌دهیم، در روز دوم محرم کار پاک کردن برنج‌ها را شروع می‌کنیم، روز چهارم روز علم شویان است که در این روز بیشتر مادران حضور دارند و آن روز بنام مادر حضرت ابوالفضل ام‌البنین جمع می‌شوند البته برای برادران جایگاه مخصوصی در آن روز داریم.
جمالی افزود: در آن روز با ذکر صلوات، نوحه وروضه خوانی کار را شروع و در انتها با گلاب علم شسته می‌شود.
جمالی با تأکید بر حفظ سنت‌های قدیمی در طول مراسم اظهار داشت: در قدیم که مواد شوینده شیمیایی نبود با خاکستر وسرکه علم را می‌شستند و امروزه هم با تاسی از آن سنت قدیمی با خاکستر آتش و سرکه وترشی آب‌نارنج علم شسته و دوباره با گلاب شستشو می‌دهیم.
جمالی برگزاری مراسم را در تمام سالهای گذشته از افتخارات خانواده خود می‌داند ومی گوید: مادربزرگ من در دوران قحطی رضاشاهی با نان خشک وچای از میهمانان پذیرایی کرد و نگذاشت این سنت حسنه دچار وقفه شود.
متولی جوان پیر علم از دیگر ویژگی‌های این مراسم را خواندن اشعار ونوحه های حماسی ذکر و افزود: طبق یک سنت قدیمی سعی کردیم نوحه‌ها حالت قدیمی خود را حفظ کنند لذا در این روز تمام نوحه‌ها با ریتم حماسی خوانده می‌شود.
وی در ادامه به‌روز هفتم محرم اشاره وبیان داشت: شب هفتم محرم بسیاری از جوانان با شور خاصی در اینجا حضور یافته وغذای روز هفتم محرم را آماده می‌کنند، بسیاری از آن‌ها شب را در حسینیه می‌خوابند تا برای فردا آماده باشند و صبح روز هفتم از ۸ صبح نوحه‌خوانی با هر تعداد حتی پنج نفر شروع وبتدریج به جمعیت اضافه می‌شود تا اینکه به حدود ۱۰ هزار نفر می‌رسد و پس‌ازاینکه حیاط حسینیه وتکیه مملو از جمعیت شد به سمت منزل حرکت و در حیاط منزل، ریش‌سفیدان ومعتمدین روستا جامه پوشانی علم را انجام می‌دهند وبه سمت حسینیه حرکت می‌کنیم.
پیر علم نماد توسل به علمدار کربلاست و طنین نوای مداحان دوباره در فضا می‌پیچد که فریاد از غریبی حسین و خاندانش سر می‌دهند. همزمان با آیین پیرعلم، بساط نذری در کلوده برپا می‌شود تا با آن زائرانی که به عشق امام حسین (ع) در این مراسم شرکت کرده‌اند، پذیرایی شوند.
آیین پیر علم کلوده هر سال در هفتم محرم در کلوده برگزار می‌شود و تاکنون زائران زیادی را از اقصی نقاط کشور پذیرا بوده است. این پیر علم توسط خاندان جمالی که در روستای کلوده از شهرستان محمودآباد زندگی می‌کنند دست‌به‌دست شده است و این علم با روسری‌هایی که مردم نذر می‌کنند در هفتم محرم پوشانده شده و تا یک ماه قبل از آغاز محرم سال بعد در تکیه این روستا می‌ماند.
منبع: https://b2n.ir/e29780
