کتاب: سفرنامه اولیا چلبی به ایران عصر صفوی: چهار سفر اولیا چلبی سیاح عثمانی به ایران در دوره شاه صفی و شاه عباس دوم صفوی

مترجمان: علی ابوالقاسمی؛ مهدی وزینی افضل

ناشر: انتشارات دانشگاه جیرفت

سال انتشار: 1400

چاپ: اول

تعداد صفحات: 306

معرفی کتاب: یکی از مهمترین سفرنامه هایی که در ، نیمه دوم قرن یازدهم هجری / قرن هفدهم میلادی در جهان اسلام نوشته شده، سیاحتنامه اولیاء چلبی ، سیاح اهل عثمانی و ملقب به ابن بطوطه ترک ها است. اولیا در طی بیش از چهل سال مسافرت در سرزمین های قلمرو دولت عثمانی و برخی مناطق خارج از سلطه آن، مشاهدات خود را در سیاحتنامه ای ده جلدی ثبت و ضبط کرده است. برخی محققان آن را با سفرنامه شاردن مقایسه کرده و برخی آن را مفصل ترین سفرنامه تاریخ اسلام و بلکه جهان دانسته اند که مانند دایره المعارفی به موضوعات مختلف پرداخته و اطلاعات ارزشمندی به دست می دهد.

اولیاء در تحریر مشاهداتش به توصیف عمومی شهرها، تحلیل معنی اسم شهرها، روایت تاریخچه شهرها، عادات و عرف سکنه و اهالی شهرها، زیارتگاه ها، محصولات، خوردنی ها، نوشیدنی ها، مشاهدات عجیب و غریبش و زبان و مذهب اهالی شهرها پرداخته است.

سفرهای اولیاء چلبی

اولیا در سال ۱۰۴۰ ه . ق و در بیست سالگی رویایی می بیند که نزد پیغمبر و صحابه و امامان نشسته، هنگامی که قصد بوسیدن دست آن حضرت را داشته به جای شفاعت یا رسول الله، می گوید سیاحت یا رسول الله. تعبیر آن را از چند عالم و عارف پرسیده و هریک وعده سعادت در دنیا و آخرت را به وی می دهند و می گویند که تعبیرش این است که اولیا اهل سیاحت و گشت و گزار می شود. بعدها این رویا به حقیقت می پیوندد. اولیا قریب به چهل سال به سیاحت پرداخت و حاصل آن را در ده جلد به رشته تحریر درآورد.

بخشی از سفرنامه

اوصاف قلعه نخجوان نقش جهان

حقیقتا که یکی از شهرهای رنگین جهان است. بعضی آن را نخجوان و بعضی نخشوان می گویند. این شهر آبروی شهرهای ایران زمین است. نخجوان خان نشینی مستقل در ایالت آذربایجان است. حاکم این شهر صاحب سربازان بسیاری است. اعتمادالدوله، کلانتر، منشی، داروغه، قوللر آغاسی، چیگ یین آغاسی دارد که تماما تابع حاکم هستند. قاضی و شیخ الاسلام نیز دارد. این شهر را در ابتدا افراسیاب ساخته و امروز قبور اجدادش در شهر مشخص است. در زمان حکومت وی نخجوان آن چنان آباد بوده که حتی یک قدم از صحرایش نیز بدون کشت نبوده است. در سال ۶۹۱ هجری قمری مغولان طمع کرده با لشکریان بیشمار شهر را غارت و قلعه اش را با خاک یکسان نمودند. بعدها شاه اسماعیل آن را آباد نمود تا زمان سلطان محمدخان سوم در دست عثمانی ها بود اما ذوالفقارخان از سرداران شاه گمراه، نخجوان را تصرف نمود. سپس در زمان مرادخان چهارم توسط محمد پاشا مجددا به تصرف عثمانی درآمد.

آدرس دانلود متن کامل کتاب:

https://dl.ketabha.org/history/travelogue-of-olya-chalabi-ketabha.pdf