سقانفار کيجا تکيه بابل
تکيه ها که معمولا در مركز هر محله قرار دارند، در بابل مكاني براي عزاداري ماه محرم محسوب مي شوند كه اكثرا مردان از آن استفاده
مي کنند. تكيه معمولا شامل يك اتاق است كه گاهـي يك راهرو و گاهي دو راهرو در جنب اتاق قرار دارد كه در بعضي از نمونه ها راهروي طبقه هـمكف با پلكان به فضاي كوچكي در طبقه اول ارتباط مي يابد. در شهر بابل معمولا در جنب هر تكيه يك ساختمان كوچك نيز به نام «سقانفار» يا «سقاتالار» قرار دارد كه خدمات تكيه را تأمين مي نمايد. سقاتالارها عموما در زمان قاجار ساخته شده اند و مانند سقاخانه هـا در ساير نقاط ايران به غير از جنبه خدماتي (دادن آب و شربت به عزاداران) داراي جنبه تقدس نيز هستند و بسياري از حاجت مندان شب را در آنجا به صبح مي رسانند. نفار در بابل به آلاچيق يا د‌كه چوبي كه سقفش را با گاله مي پوشانند گفته مي شود، مانند باغ نفار كه در وسط باغ ساخته مي شود. در حال حاضر ساختمان كيجا تكيه بابل كاملا تخريب و بازسازي شده است و تنها سقانفارآن باقي است. در كتاب از آستارا تا استارباد صفحه در باره اين سقانفار چنين آمده است: سقاتالار آن بسيار زيباست و به جرئت مي توان گفت كه زيباترين و پر‌كارترين سقاتالاري است كه تاكنون ديده شده است.اين سقاتالار شامل دو قسمت اصلي بالا و پایين است. قسمت بالا فضائي است به پهناي سه و درازاي چهارمتر كه اطراف آن چهارده ستون لاچ لنگري مارپيچ بسيار ظريف ديده مي شود.
6 سر ستون آن دهان اژدري است و در مابقي به جاي نقش دهان اژدري كلمات يا قاضي الحاجات را با خط عكس حك كرده اند. تزئينات چوبي که بر روي ستون اين قسمت مشاهده مي شود، بسيار شبيه عمارتي است که در کاخ تابستاني پکن قرار دارد، و نيز مشابه مسجدي در استان چينگ خي يا شبستان مسجد خه بي لين در شهر لهاسا در تبت است. (محل اتصال تير و ستون در کيجا تکيه با عبارت يا قاضي الحاجات و معکوس آن تزئين يافته و در نمونه هاي چيني با نقش‌هاي اسليمي مزين شده است.) همچنين سقف اين قسمت دو رده شير سر ظريف پركار تراش دار دارد و بالاي آنها هـشت پلور نيم گرد با نقش تراشيده اي در وسط كشيده اند بالاي پلورها تخته كوبي است. قابل ذکر است که تکيه روستاي آقا ملک بابل نيز همان تزئينات اسليمي را دارد و نماي آن به شبستان مسجد خه بي لين در شهر لهاسا بسيار شبيه است.
تکيه ها که معمولا در مركز هر محله قرار دارند، در بابل مكاني براي عزاداري ماه محرم محسوب مي شوند كه اكثرا مردان از آن استفاده
مي کنند. تكيه معمولا شامل يك اتاق است كه گاهـي يك راهرو و گاهي دو راهرو در جنب اتاق قرار دارد كه در بعضي از نمونه ها راهروي طبقه هـمكف با پلكان به فضاي كوچكي در طبقه اول ارتباط مي يابد. در شهر بابل معمولا در جنب هر تكيه يك ساختمان كوچك نيز به نام «سقانفار» يا «سقاتالار» قرار دارد كه خدمات تكيه را تأمين مي نمايد. سقاتالارها عموما در زمان قاجار ساخته شده اند و مانند سقاخانه هـا در ساير نقاط ايران به غير از جنبه خدماتي (دادن آب و شربت به عزاداران) داراي جنبه تقدس نيز هستند و بسياري از حاجت مندان شب را در آنجا به صبح مي رسانند. نفار در بابل به آلاچيق يا د‌كه چوبي كه سقفش را با گاله مي پوشانند گفته مي شود، مانند باغ نفار كه در وسط باغ ساخته مي شود. در حال حاضر ساختمان كيجا تكيه بابل كاملا تخريب و بازسازي شده است و تنها سقانفارآن باقي است. در كتاب از آستارا تا استارباد صفحه در باره اين سقانفار چنين آمده است: سقاتالار آن بسيار زيباست و به جرئت مي توان گفت كه زيباترين و پر‌كارترين سقاتالاري است كه تاكنون ديده شده است.اين سقاتالار شامل دو قسمت اصلي بالا و پایين است. قسمت بالا فضائي است به پهناي سه و درازاي چهارمتر كه اطراف آن چهارده ستون لاچ لنگري مارپيچ بسيار ظريف ديده مي شود.
6 سر ستون آن دهان اژدري است و در مابقي به جاي نقش دهان اژدري كلمات يا قاضي الحاجات را با خط عكس حك كرده اند. تزئينات چوبي که بر روي ستون اين قسمت مشاهده مي شود، بسيار شبيه عمارتي است که در کاخ تابستاني پکن قرار دارد، و نيز مشابه مسجدي در استان چينگ خي يا شبستان مسجد خه بي لين در شهر لهاسا در تبت است. (محل اتصال تير و ستون در کيجا تکيه با عبارت يا قاضي الحاجات و معکوس آن تزئين يافته و در نمونه هاي چيني با نقش‌هاي اسليمي مزين شده است.) همچنين سقف اين قسمت دو رده شير سر ظريف پركار تراش دار دارد و بالاي آنها هـشت پلور نيم گرد با نقش تراشيده اي در وسط كشيده اند بالاي پلورها تخته كوبي است. قابل ذکر است که تکيه روستاي آقا ملک بابل نيز همان تزئينات اسليمي را دارد و نماي آن به شبستان مسجد خه بي لين در شهر لهاسا بسيار شبيه است.
آدرس مطلب:
http://paper.resalat-news.com/newspaper/page/9623/12/62220/0
***
سقانفار کیجا مربوط به دوره قاجار است و در بابل، محله حمزه کلای غربی، جنب گورستان عمومی واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۱۷۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کيجا تکيه که در ضلع شمالي غربي شهر بابل واقع شده است در اصل شامل تکيه و سقانفار بوده است. بناي تکيه کاملاً نوساز است ولي بناي سقانفار به همان سبک اوليه دوره قاجار باقی مانده است.
***
برای اطلاعات بیشتر به مطلب زیر مراجعه کنید:
https://b2n.ir/j83494
