برف چال که در گویش مازندرانی وَرفِ چال varf-e cal خوانده می‌شود به لحاظ واژه‌شناسی به معنای «گودال برف» است. آیین برف چال ریشه تاریخی و مذهبی دارد و پیشینه این مراسم به دوره آل بویه، در طبرستان، بازمی‌گردد. رسم برف چال از رسم‌هایی است که زمان اجرای آن بستگی به زیست طبیعی وجو آب و هوایی و وجود برف در منطقه دارد.
***
آب اسک
آب اسک روستایی از توابع بخش لاریجان شهرستان آمل در استان مازندران ایران است. اسک در قدیم به معنی متعفّن است. چون این آبادی به واسطه آبهای معدنی متعفّن است به این جهت مسمّی به اسک شد اما آنچه اقرب به ذهن است در تسمیه این آبادی به این اسم این است که در اصل این اسم اشک به شین معجمه بوده‌است، بعد معرب شده، اسک به سین مُهمله گفتند؛ مثل سوس و مَعرب شوش؛ زیرا که اشک اول پادشاه اشکانیان که از نژاد و سلاطین و کیان و سرسلسله این سلاطین اشکانیان بود. به زعم مورخین عجم بعد از غلبه بر اسکندر در جبال طبرستان متواری شد. تا در سلطنت ابطحش از سلاطین یونانی بر او خروج کرد و او را مقتول ساخت و به اعتقاد مؤلف زینت التواریخ ابطحش نایب السلطنه آن تیوکوس در ایران اشک او را کشت و سایر ملوک دیگر را به دور خود جمع کرد. با همان سلاطین سیلوسید که از طایفه یونانی بود جنگید و سلطنت ایران را مجدداً تشکیل داد و به زعم مورخین فرنگ که در تاریخ طایفه اشکانیان مخصوصاً اسناد معتبره دارند و اسامی این طبقه سلاطین را مفصلاً نگاشته‌اند.
جاذبه‌ها
طبیعت زیبای روستای اسک و آب و هوای معتدل آن موجب شده‌است که در تمامی ایام سال، گردشگران بسیاری به این روستا سفر نمایند.
- رودخانه هراز که از رشته کوه‌های البرز سرچشمه می‌گیرد حواشی مناسبی برای اتراق گردشگران فراهم آورده‌است.
چشمه‌های آبگرم روستا که از دل زمین می‌جوشد با املاح فراوان و مواد گوگردی برای درمان بسیاری از بیماری‌های پوستی و درد مفاصل مفید است و همه ساله، گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب می‌کند.
- چشمه آب فرنگی یا آب آهن در بالا دست روستا، واقع شده‌است که برای درمان بیماری‌های کمخونی توصیه شده‌است.
- غار آب اسک در دره هراز واقع شده‌است. حدود یک ساعت از روستای پیاده‌روی دارد که از کنار ارتفاعات و حواشی رود هراز می‌گذرد. طول غار در حدود ۳۷۰ متر است و مسیرهای متعدد کوچکی نیز دارد. دهانه آن بسیار بزرگ و بلند است. مسیر دسترسی به غار تا حدودی نیاز به مهارت در کوه‌نوردی دارد. در تمام طول مسیر قله دماوند در قسمت شمال جاده هراز قابل رویت است.
در ضلع مشرف به پرتگاه، سوراخ دیدهبانی تعبیه شده‌است. غار دیگری به طول ۳۷۰ متر با شعبات متعدد کوچک، با دهانهای بزرگ و مرتفع در دل کوه وجود دارد.
- دریاچه امامزاده علی در نزدیکی این روستا در نتیجهٔ زمین لغزه در مسیر رود هراز به وجود آمده‌است.
- اسک وش، مرتع مرغوب و زیبایی است که در نزدیکی محل برف چال قرار دارد و چشمانداز باغه و بافت سنتی آن بسیار جالب توجه است.
- بقعه امامزاده اصغر و امامزاده فاضل دو زیارتگاه مذهبی روستاست که در بین مردم احترام خاصی دارند.
- قلعه سنگی هم یکی دیگر از جاذبه هاست
***
مراسم ورف چال ( چاه برف ) :
یکی از مراسم قابل توجه در ارتباط با آب در روستای اسک واقع در جاده هزار مراسم ورف چال است. این مراسم در یکی از روزهای جمعه در فاصله اول تا پانزده اردیبهشت ماه که آخرین برف های زمستانی در حال ذوب شدن است. انجام می شود. تاریخ اجرای این مراسم قبلا” از طرف بزرگان محل به اطلاع عموم رسانده می شود. در این روز کلیه مردان محل جهت انجام مراسم ورف چال واقع در دامنه کوه دماوند پس از صرف صبحانه با همراه داشتن غذای ظهرو بساط میوه و چای از روستا را ندارد و امور روستا در این روز در دست زن های محل است که با اجتماع درمساجد و نقاط دیگر به اجرای برنامه هایی مانند عروس و داماد شاه وزیر بازی و … سرگرم هستند از ورود هر مردی به داخل روستا جلوگیری می شود در صورتی که مردی به تذکرات و اخطار آنها توجهی نکند و داخل روستا شود به شدت با چوب به وسیله زن های محل تنبیه می گردد. مردان روستا پس از رسیدن به محل ورف چال که از دوران گذشته چاهی درآنجا برای جمع آوری برف به وسیله شخصی به نام سید حسن ولی حفر شده و مقبره او نیز در روستای نیاک محل زیارت اهالی منطقه است اقدام به جدا کردن قطعات برف از کوه می کنند و هر کس به توانایی خود مقداری از قطعات آخرین برف زمستانی را به داخل چاه می ریزد. پس از پرشدن چاه از برف و پوشانیدن در چاه مردان به صرف ناهار و چای و میوه در اطراف چاه می پردازند و نماز به جامی آورند . سپس همگی به روستا باز می گردند.
این مراسم ریشه در مبارزه با کم آبی برای مسافران و دام ها در فصل تابستان دارد با توجه به این که منطقه مورد بحث در گذشته یکی از مناطق دامداری محسوب می شد، دامدارها برای تامین آب مورد نیاز دام ها در فصل تابستان که برف های روی کوه آب می شد اقدام به ذخیره برف در این چاه می کردند تا درموقع کم آبی، آب مورد نیاز دام ها را فراهم کنند. امروزه منطقه مورد بحث اهمیت کذشته خود را از نظر پرورش دام از دست داده ولی این سنت قدیمی همچنان در بین اهالی محل ادامه دارد.
