کَرنازَنی در عزاداری محرم در رامسر مازندران

آیین کَرنا نوازی محرم در رامسر:

این مراسم مخصوص عزاداری امام حسین نمادصور اسرافیل می باشد و در ماه محرم توسط خانواده های مرادیان ومسگران کریمی در منطقه کشباغ آخوندمحله رامسر اجرا می شود. قدمت برخی ازکرناها به بیش از 300 سال می رسدکه نشانه قدمت این آیین حسینی در رامسرمی باشد که در سال1391به ثبت آثار ملی و معنوی کشور رسید.کرنانوازان 2 گروه هستند.سرکرناچی و ور کن. سر کرناچیان که 3 نفر هستند در ابتدا می نوازند و سپس ور کن ها جواب آنها را می دهند. کرنا چیان در دمیدن در کرنا نواهای «یا حسین یا امام» ، «وای حسین کشته شد» ، «یا امام یا حسین» را اجرا می کنند.

كرنا زني آييني كهن  بوده  كه  در ماه محرم در برخي مناطق رامسر و بقعه آقا بسمل و آقا پلاسيد ساداتشهر رايج و مورد توجه دوستداران سيد و سالار شهيدان است.

يكي ديگر از آيين هاي عاشورايي كه به ثبت رسيد، مراسم معنوي و حزن انگيز شام غريبان و آتش زدن خيمه ها و باز خواني غروب عاشوراست كه دربقعه آقا مير ملك راجوب بخش مركزي رامسر اجرا مي شود.

کرنانوازان ۲ گروه هستند. سرکرناچی و ورکن. سر کرناچیان که ۳ نفر هستند در ابتدا می نوازند و سپس ورکن ها جواب آنها را می دهند. این روش همانند گویه مداح و واگویه سینه زنان است. با این تفاوت که گویه کننده شعر و نظمی را می خواند و واگویه کنان آن را بازتکرار می کنند. در این جا جای مداح و گویه کننده را سرکرنا زن یا سرکرنازنان گرفته و به جای سینه زنان و واگویه کنندگان نیز ورکن ها یا ورزن ها جایگزین شده اند. کرنا چیان در دمیدن در کرنا نواهای «یا حسین»، «یا امام» ، «وای حسین کشته شد» ، «یا امام یا حسین» را اجرا می کنند.

کرنا زنی ایام محرم در رامسر ، آیینی کهن اما فراموش شده است.

کرنا زنی در شهرستان رامسر با فرا رسیدن ماه محرم و به ویژه ایامی که عزای حسینی برپا می شود، آغاز می شد و در واقع نوعی وسیله اعلان برپایی مراسم سینه زنی و نوحه خوانی برای بزرگداشت شهدای کربلا بود.

اطلاع رسانی ماه محرم با کرنازنی:

با فرا رسیدن محرم حال و هوای شهر حسینی می شود، فرهنگی تنیده در باورهای ما، محکم و ریشه ای.

حالا که هر سال می گذرد این شیدایی بیشتر و بیشتر می شود، جوانان عاشق آقایشان حسین اند، کسی به آنها نمی گوید جامه سیاه بپوشند، بلکه آنها از صمیم قلب و عشق درون سیه پوش می شوند.

در گذشته نیاکان ما رسومی در این ایام داشتند که حالا کم کم در گذر زمان فراموش شده است، در گذشته های نه چندان دور آیین هایی از نیاکان ویژه عزای سید و سالار شهیدان برپا بودکه یکی از آنها کرنا زنی بوده است.

کرنا زنی به صورت دسته جمعی و در محوطه مساجد و امام زادگان در ماه محرم انجام می گرفت. البته هیات کرناچی با توجه به علاقه مندی یا گسترش شمار علاقه مندان به این هنر و یا کاهش آن، متشکل از یک یا دو سر کرنا چی بودند و حدود 5تا 7 کرناچی دیگر نیز سر کرنا چی را همراهی می کردند و گاهی سر کرناچی به تنهایی نواختن آغاز می کرد.

کَرنا” نوعی ابزار موسیقی بادی است که از نی ساخته می شود. طول آن بین دو تا 3 متر متغیّر است. سر کرنای از جنس نوعی کدو بوده که برای همین منظور پرورش می یابد و شبیه دهانه شیپور است منتهی فرم منحنی دارد و شبیه شاخ گاو است.

نحوه نواختن کرنا:

ابتدا سر کرناچی که رهبری کرنا چیان را برعهده داشت آهنگی را شروع به نواختن می نمود و با هر بار دمیدن کرناچیان از او پیروی نموده و آهنگی می نواختند و غالبا آهنگ «یا امام حسین» می نواختند؛ یعنی سر کرنا چی آهنگ «یا امام» سر می داد و کرنا چیان «یا حسین» را در دمیدنشان بیان می نمودند.

مدت دمیدنشان تا زمانی بود که خسته می شدند و همین که خسته می شدند نواختن را قطع می نمودند و پس از دقایقی استراحت دوبار ه شروع می نمودند. شبها بیش از دوبار نمی نواختند اما همراه هیاتهای عزاداری در طول مسیر از مبدا تا مقصد در پیشاپیش هیات به طور متناوب کرنا می نواختند.

کرنا در شب هنگام و در موسم عزای حسینی آهنگی حزن انگیز داشت و کسانی که مشتاق شرکت در مراسم عزاداری بودند با شنیدن آهنگ کرنا خود را ازدور و نزدیک به مسجد محل می رساندند. از نکات جالب آنکه کرنا زنان در هر قبرستانی که وارد می شدند سر قبرجوانانی که در آن سال دیده از جهان فرو بسته بودند لحظاتی به کرنا زنی می پرداختند. مادران سوگوار نیز باشیر داغ از آنها پذیرایی می نمودند.

هیات کرنازنان مسجد میر عبدالباقی آخوندمحله:

هیات کرنازنان مسجد میرعبدالباقی آخوندمحله که اکنون در کنار  خیابان حیدر محله، شاه منصور محله و تالش محله فتوک قرار دارد، معروف ترین هیات از هیات ها بود. این هیات هر شب همراه دسته عزاداری و سینه زنی این مسجد در محلات رامسر می گشتند و برای تسلیت به مساجد دیگر می رفتند.

هیات عزاداری و سینه زنی مسجد میر عبدالباقی با کرنازنان خود در صبح روز عاشورا به قبرستان آخوندمحله های یعنی «آقاجان گل»  در دژکول بن جاده تنگدره و سپس امامزاده سید خرم کیا و مسجد جامع تنگدره می رفتند و آن گاه به سمت توبن و مسجد آن جا و سپس به تالش محله و امزاده سید محمد و مسجد آن  جا و سپس به امامزاده سیده فاطمه در شاه منصور محله رفته و به مسجد میرعبدالباقی باز می گشتند. در هر قبرستان بر سر گورهای تازه درگذشتگان به ویژه جوانان رفته و کرنانوازن با کرنازنی سوگواری می کردند.

کرنازنی آیینی فراموش شذه:

بر اساس گزارش های خبری و تاریخی، کرنازنی ویژه عزای امام حسین (ع) بوده و در غرب مازندران و گیلان به‌ویژه روستاهای رامسر برگزار می‌شود و  امروز تعداد اندکی از روستاهای غرب مازندران و شرق گیلان مراسم «کرنازنی» انجام می‌دهند و این آیین رو به فراموشی است.

چنان که گذشت این آیین با آغاز ماه محرم شروع می‌شد و درواقع نوعی وسیله برای اعلام برپایی سینه‌زنی و نوحه‌خوانی و گرامی داشت شهدای کربلا بود و مردم با شنیدن طنین ناله «کرنا» در مجلس عزا حضور می‌یابند.

دسته‌های کرناچی مشتمل بر دو سرگروه و بین پنج‌تا هفت نفر کرناچی بودند و گاهی سر کرناچی که رهبری کرناچیان را بر عهده داشت آهنگی را شروع به نواختن می‌کرد و کرناچیان از وی پیروی می‌کردند یا او آهنگی را می‌نواخت و کرناچیان دیگر دم مکمل آن را می‌نواختند.

سرکرناچی آهنگ یا امام سر می‌داد و کرناچیان یا حسین را در دمیدنشان بیان می‌داشتند و این نواختن تا زمان خستگی ادامه داشت و گاهی هم کرناچیان پیشاپیش هیئت‌ها در بیرون از مسجد حرکت می‌کردند.

 برخی از مطلعان در این زمینه می نویسند: ” کرنا زنی” ویژه عزای امام حسین (ع) بوده و در محلاتی چون آخوند محله، نارنج بن، تالش محله فتوک و سادات محله شهرستان رامسر و برخی مناطق استان گیلان سابقه ای چند قرنی دارد.

 امروز در معدود شماری از روستاهای غرب مازندران و شرق گیلان مراسم” کرنا زنی” انجام  می گیرد و متاسفانه روز به روز اجرای این آیین کم رنگتر می شود.

 این آیین با آغاز ماه محرم شروع می شد و در واقع نوعی وسیله برای اعلام برپایی سینه زنی و نوحه خوانی برای گرامی داشت شهدای کربلا بود و مردم با شنیدن طنین ناله ” کرنا “در مجلس عزا حضور می یافتند.

  معمولا هیات های عزادار عصر تاسوعا در مساجد جمع شده و شب عاشورا را تا به صبح در مسجد بیدار می ماندند و در سپیده دم پس از ادای فریضه نماز صبح عزاداران پیشاپیش کرناچی ها به سوی گورستان ها حرکت می کردند.

  پیش از حرکت دسته های سینه زنی، نوای حزن انگیز کرنا در حالی که سکوت همه جا را فرا گرفته بود،در فضای مسجد طنین انداز می شد و کسانی که مشتاق حضور در عزاداری بودند با شنیدن صدای ” کرنا” از دور و نزدیک به مسجد می آمدند و هیات را همراهی می کردند.

  آیین ” کرنازنی ” بیشتر به صورت دسته جمعی و در محوطه مسجد انجام می گرفت و علاوه بر روزهای تاسوعا و عاشورا در سوم و هفتم شهادت امام حسین(ع) و یارانش نیز کرنا نواخته می شد.

 دسته های کرناچی مشتمل بر دو سر گروه و بین پنج تا هفت نفر کرناچی بودند و گاهی سر کرناچی که رهبری کرناچیان را بر عهده داشت آهنگی را شروع به نواختن می کرد و کرناچیان از وی پیروی می کردند یا او آهنگی را می نواخت و کرناچیان دیگر دم مکمل آن را می نواختند.

 سرکرناچی آهنگ یا امام سر می داد و کرناچیان یاحسین را در دمیدنشان بیان می داشتند و این نواختن تا زمان خستگی ادامه داشت و گاهی هم کرناچیان پیشاپیش هیات ها در بیرون از مسجد حرکت می کردند. به گفته برخی کرناچی ها هنر ” کرنازنی” چندین قرن است که در خاندانشان موروثی است. گرچه امروز در این مناطق، کرنا زنی آن شور و حال گذشته را ندارد اما عاشقانی هستند که این رسم بر جای مانده از نیاکان خود را هنوز در ماه محرم انجام می دهند.

 ” کرنا زنی” ویژه عزای امام حسین (ع) بوده و در محلاتی چون آخوند محله، نارنج بن، تالش محله فتوک و سادات محله شهرستان رامسر و برخی مناطق استان گیلان سابقه ای چند قرنی دارد.

امروز در معدود شماری از روستاهای غرب مازندران و شرق گیلان مراسم” کرنا زنی” انجام  می گیرد و متاسفانه روز به روز اجرای این آیین کم رنگتر می شود.

این آیین با آغاز ماه محرم شروع می شد و در واقع نوعی وسیله برای اعلام برپایی سینه زنی و نوحه خوانی برای گرامی داشت شهدای کربلا بود و مردم با شنیدن طنین ناله ” کرنا “در مجلس عزا حضور می یافتند.

معمولا هیات های عزادار عصر تاسوعا در مساجد جمع شده و شب عاشورا را تا به صبح در مسجد بیدار می ماندند و در سپیده دم پس از ادای فریضه نماز صبح عزاداران پیشاپیش کرناچی ها به سوی گورستان ها حرکت می کردند.

پیش از حرکت دسته های سینه زنی، نوای حزن انگیز کرنا در حالی که سکوت همه جا را فرا گرفته بود،در فضای مسجد طنین انداز می شد و کسانی که مشتاق حضور در عزاداری بودند با شنیدن صدای ” کرنا” از دور و نزدیک به مسجد می آمدند و هیات را همراهی می کردند.

آیین ” کرنازنی ” بیشتر به صورت دسته جمعی و در محوطه مسجد انجام می گرفت و علاوه بر روزهای تاسوعا و عاشورا در سوم و هفتم شهادت امام حسین(ع) و یارانش نیز کرنا نواخته می شد.

دسته های کرناچی مشتمل بر دو سر گروه و بین پنج تا هفت نفر کرناچی بودند و گاهی سر کرناچی که رهبری کرناچیان را بر عهده داشت آهنگی را شروع به نواختن می کرد و کرناچیان از وی پیروی می کردند یا او آهنگی را می نواخت و کرناچیان دیگر دم مکمل آن را می نواختند.

سرکرناچی آهنگ یا امام سر می داد و کرناچیان یاحسین را در دمیدنشان بیان می داشتند و این نواختن تا زمان خستگی ادامه داشت و گاهی هم کرناچیان پیشاپیش هیات ها در بیرون از مسجد حرکت می کردند. به گفته برخی کرناچی ها هنر ” کرنازنی” چندین قرن است که در خاندانشان موروثی است. گرچه امروز در این مناطق، کرنا زنی آن شور و حال گذشته را ندارد اما عاشقانی هستند که این رسم بر جای مانده از نیاکان خود را هنوز در ماه محرم انجام می دهند.