مشاهیر و بزرگان شهرستان بابل استان مازندران

امیر پازواری :

 بزرگترین شاعر طبری گوی مازندران ، امیر پازواری ملقب به شیخ العجم مازندرانی است که زمان زیستش به درستی شناخته نیست ، اما به احتمال بسیار در دوره ی صفویه می زیسته است . برخی او را شاعر دوره ی شاهرخ تیموری دانسته اند. ترانه های معروف به امیری چه از امیر پازواری چه از دیگر سرایندگان طبری گوی ، به راستی میراث ارزشمند وبرجسته ی خطه ی شمال ایران است و همچون آینه ای زلال ، نمایانگر دردها ، رنجها و شادیها و فراز و فرودهای اجتماعی – فرهنگی بومیان این دیار به شمار می رود.

 ملا نصیرای بابلی :

 دانشمند و فقیه سده ی یازدهم ، در روستای درزی کلا به دنیا آمد و در اواخر دوره ی صفویه و آغاز افشاریه ، حدود سالهای 1090 و 1160 ه.ق میزیست . او از مراجع تقلید بوده و مریدان بسیار داشت . مسجد محدثین در مرکز شهر بابل ، در محله قدیمی افراداربن به کوشش او بنا گردید. مرآت المصلین از آثار اوست.

فایض مازندرانی :

 ملا محمد باقر متخلص به فایض ، شاعر مازندرانی سده ی 11 ه.ق و آغازسده 12 ه.ق در بارفروش متولد شد . از زندگی اش اطلاع چندانی دردست نیست ، جز آنکه شاعری پرشور و توانا بود . او در 1118 ه.ق درگذشت .

 شحنه ی مازندرانی :

 محمد مهدی خان شحنه مازندرانی فرزند محمد حسن خان بن حاجی محمد خان اوبه یی متخلص به به شحنه از نبیره اش محمد مهدی خان شحنه در روستای پازوار (بابل) متولد شد و از امرای روزگار فتحعلی شاه قاجار بود .وی به سال 1247 ه.ق درگذشت.

اختر مازندرانی:

 محمد حسین بیگ بارفروشی متخلص به اختر از شاعران سده 13 ه.ق و از ندیمان فتحعلی شاه قاجار بود . کهن ترین اثری که نام او را می برد ، تذکره منظوم محمد باقر رشحه اصفهانی است .

 ثنایی :

 مصطفی قلی متخلص به ثنائی از شاعران نیمه سده 13 ه.ق در بابلکنار می زیست و نزد ملامحمد درزی تحصیل می کرد . اشعار بسیاری سرود که آن را در دفتری به نام سفینه النجات در شرح احوال پیامبر و امامان و رویداد تاریخی کربلا به یادگار گذاشت .

 چماقلو :

 شاعر اهل بارفروش در روزگار قاجار (سده 13 ه. ق ) در مجمع الفصا آمده که او شاعری بوده که چماق بر دوش به راه می افتاد و شعر میگفت .

 خاوری بارفروشی :

 اسماعیل میرزا شریف بن ملا ابراهیم بارفروشی متخلص به خاوری در 1245 ه . ق در بابل چشم به جهان گشود . و در سال 1303 ه . ق در زادگاه خود درگذشت .او از شاعران پیرو سبک قاآنی بود و در سرایش قصیده و مسمط چیرگی داشت و مانند نگارگری چیره دست ، به توصیفطبیعت ، بهار و خزان وزیبایی معشوق می پرداخت.

پنهانی بارفروش :

 محمد علی بارفروشی متخلص به پنهانی شاعر روزگار ناصرالدین شاه قاجار (سده 13 ه.ق) نزد شیخ زین العابدین مازندرانی تحصیل کرد و سال ها در عتبات عالیات زیست و آنگاه به زادگاه خود ، بارفروش، برگشت و به بازرگانی مشغول شد . وی سفرنامه ای نوشت که در آن ، روابط مازندرانی ها و روس ها و قفقازی ها را بررسی کرد.

مجنون بارفروشی :

 میرزا محمد علی بارفروشی متخلص به مجنون و معروف به مقلد ، یکی از شاعران روزگار ناصرالدین شاه قاجار (سده 13 ه.ق) بود . شاعری خوش ذوق و شیرین زبان که چکامه و غزل و ترانه های مازندرانی می سرود. مجنون در حسن معاشرت و بدیهه گویی آوازه ی تام داشت.

ملا محمد حمزه :

 مدرس و عالم دینی ، معروف به شریعتمدار کبیر فرزند ملامقیم بن حاج شریف ، متولد 1196 ه . ق در ده حمزه کلای بارفروش چشم به جهان گشود .به عتبات عالیه سفر کرد و سی سال به تحصیل علوم پرداخت و به درجه اجتهاد نائل شد . اهالی بارفروش به او ارادتی خاص داشتند.  وی پس از 84 سال در 1281 ه .ق وفات یافت .

 سعیدالعلماء :

 ملا محمد سعید مازندرانی ، متولد 1187 ه . ق معروف به سعیدالعلماء دانشمند و فقیه بزرگ سده 13ه. ق معاصر محمد شاه و ناصرالدین شاه قاجار ، از شاگردان ملامحمد یا محمد شرف آملی ملقب به شرف الدین بود . او در علم فقه یگانه بود . شیخ مرتضی انصاری پس از شادروان جزایری در نوشتن رساله فتاوی مسامحه می کرد ومی گفت : که این مقام در شان سعیدالعلماء است . شیخ محمد در زادگاه خود ، بارفروش ، مجلس درس خارج داشتو برخی از شاگردان او به مقام مرجعیت رسیدند و او در واقعه شیخ طبرسی و قلع و قمع ملاحسین بشرویه و پیروان او مداخله کرد و حکم به جهاد داد . او در 1270 ه . ق درگذشت و مقبره اش در انتهای بازار مسجد جامع قرار دارد .

آقا حسین بارفروشی :

 فقیه و نویسنده ی سده ی سیزدهم هجری (متوفای 1308 ه . ق ) علوم ادبی و دینی را در حوزه های علمی مازندران ، قزوین و نجف فرا گرفت . وی درجه اجتهاد نائل شد .

 شیخ کبیر :

 محمد حسن شیخ کبیر ، فرزند صفرعلی ، دانشمند ، فقیه و مرجع تقلید اهل بابلکنار ، در 1242 ه . ق متولد شد . برای تحصیل به نجف رفت و در اواخر سده ی سیزدهم به بارفروش برگشت . ناصرالدین شاه هنگام سفر خود به مازندران (1292 ه . ق ) به محضر او رفت . شیخ از حامیان مشروطیت و مورد احترام بسیار بود ، در عین حال اهل انزوا و اعتزال بود . شیخ عبدالله مازندرانی پس از درگذشت ملاکاظم خراسانی ، شیخ کبیر را شایسته جانشینی او دانست و او را بعنوان مرجع تقلید معرفی کرد . شیخ در 7 شوال 1345 ه . ق درگذشت .مقبره اش در محله طوق داربن (امامزاده معصوم ) واقع است .

 محمد حسین بارفروشی :

 دانشمند ، متکلم و فقیه سده 13 ه . ق مقدمات علوم را نزد علمای مازندران فراگرفت . بعد به قزوین رفت و به فراگیری علوم عقلی و عرفان پرداخت . آنگاه به عتبات عراق رفت و شاگرد شیخ مرتضی انصاری و علامه محمد حسین ، صاحب جواهر سال ها در نجف به تدریس وارشاد و تالیف مشغول بود و در 1308 ه . ق درگذشت .

 رئیس بارفروشی (محوی):

 میرزا محمود رئیس بارفروشی متخلص به محوی در 1284 ه . ق در بارفروش به دنیا آمد . از سوی مادر به ملا محمد اشرفی منسوب است . پدرش سید محمد رئیس پسر محمودبن صادق با چند واسطه به قوم الدین مرعشی معروف به میربزرگ وابسته است .بیش از ده هزار بیت شعر در فنون گوناگون عروضی از میرزا محمود رئیس به یادگار مانده است . او خوی درویشی داشت .

 زین العابدین مازندرانی :

دانشمند و فقیه سده سیزدهم که در 1227 ه . ق در بارفروش به دنیا آمد و آوازه اش بعدها در سراسر ایران، عراق وهند پیچید . در کربلا شاگرد سعیدالعلماء بود . در نجف شاگردی شیخ مرتضی انصاری کرد . در علم اصول و فقه استاد شد . به طوری که گروهی از مسلمانان هند پیرو و مقلد او شدند. در1390 ه . ق وفات یافت.

اشرفی مازندرانی :

 در 1225 ه . ق در بارفروش متولد شد . در همین شهر مقدمات علوم را فرا گرفت و آنگاه به نجف رفت و شاگرد سعیدالعلماء بود در عتبات از محضر شیخ مرتضی انصاری برخوردار شد . پس از بازگشت به بارفروش ، چنان نفوذی در میان مردم یافت که برای او کرامات قائل شدند . اشرفی در 1315 ه . ق درگذشت و در صحن تکیه مجاور مسجد جامع بابل دفن شد .

 عجیب مازندرانی :

 میرزا محمد خلیل فرزند حسین بابلکناری ، ملقب به عجیب الزمان شاعر دوره قاجار (سده 13 ه . ق ) در بارفروش بدنیا آمد . چون استعداد فوق العاده ای از خود بروز داد پدرش او را در هشت سالگی به تهران برد. آوازه ی شهرتش در شاعری به گوش میرزا آقا خان نوری ، وزیر محمدشاه قاجار ، رسید و قصائدش مورد تحسین قرار گرفت . شاه چون هنرمندی او را در آن سن کم دیده او را عجیب الزمان لقب داد. او در سال 1289 ه . ق در بارفروش به مرض سل درگذشت .

 مونس بارفروشی :

 میرزا محمدرضا متخلص به مونس شاعر سده 13 ه . ق اهل بارفروش پس از تحصیلات ، در دفتر اسکندر میرزا ملقب به ملک آرا ، سمت منشیگری داشت و تذکره ای به نام گلزار سکندری فراهم کرد .

 ندیم مازندرانی :

 میرزامحمد متخلص به ندیم نویسنده و شاعر سده ی 13 ه . ق ، نیاکانش از ایروان بودند که نادر شاه افشار آن ها را به مازندران کوچانده بود . پدرش ، میرزا کاظم ، در بارفروش ساکن شد. میرزا محمد به خدمت فتح علی شاه درآمد و سمت کتابخوانی شاه را بر عهده گرفت و رتبه ی ندیمی یافت.

محمد علی ناظم:

در سده 13 ه . ق در بارفروش می زیست . پیشه ی بازرگانی داشت و اشعار دینی –عرفانی می سرود . در تاریخ بنای مسجد مولانا چکامه ای دارد که به خط بسیار زیبا روی کاشی منقوش نگاشته شده است . وی کتابی به نام روزنامه ثبت کرد . او در سال 1324 ه . ق وفات یافت.

 محمد باقر بصار :

 در 1270 ه . ق در گیلان بدنیا آمد ، اما بعدها به بابل کوچید و تا پایان عمر در این شهر زیست . در اواخر عمربینایی خود را از دست داد و تخلص خود را از ثابت به بصار تغییر داد . در 1340 ه . ق درگذشت و در بابل به خاک سپرده شد .

 عارف بارفروشی :

 ملا بوجعفر اهل بارفروش(سده 13 ه . ق ) شعر نیکو می سرود . درباره اش اطلاع زیادی دردست نیست . جز آنکه ابیاتی از اودر تذکره ها از جمله سفینه المحمود یا مجمع المحمودات تالیف محمود میرزا قاجار مندرج است.

فانی :

 ملا نظرمتخلص به فانی (سده 13 ه. قز ) اهل بندپی که درروستای سائیج محله نزدیک آمل سکونت داشت. شخصی عامی و بیسواد بود و به دامداری و کشاورزی روزگار میگدراند . اما غزل ها و مرثیه ها به آهنگ و اوزان گوناگون می سرود که حاکی از طبع شیوای اوست .

فائز مرزبالی :

 شیخ محمود مرزبالی متخلص به فایز در 1237 در مرزبال بابل متولد شد و در 1312ه . ق در زادگاه خود درگذشت و در محوطهامامزاده محسن آردکلا به خاک سپرده شد . وی دو جلداز اشعار خود به نام های بیت الفرا و مصیبت الابرار به چاپ رساند .

 کوکب مازندرانی :

 سید احمد کوکب بارفروشی در دوره ی ناصرالدین شاه (سده 13 ه. ق ) می زیست و چندگاهی سمت نقابت داشت.

کوچک شیا ده ای :

 سید آقا کوچک در 1258 ه . ق در شیاده از روستاهای بندپی متولد شد و در حدود 90 سالگی در گذشت. در مراکز علمی سوادکوه نیز در نزد آیت ا… اشرفی تحصیل کرد وبه عراق سفر کرد و آنگاه در بارفروش به ارشاد پرداخت .

محمد صالح حائری :

 دانشمند فقیه ونویسنده ، در سال 1297در کربلا متولد شد و در نجف به درجه اجتهاد نائل آمد . شعر هم می سرود . او در سال 1290 ه . ش به ایران آمد و به بابل کوچید.

محمد رضا تجدد:

 فرزند شیخ علی شیخ العراقین بن آقا شیخ زین العابدین بابلی مازندرانی در1306 ه . ق در کربلا متولد شد. زبان عربی ، ترکی ، فرانسه و انگلیسی را آموخت . سپس به تهران آمد و پس از آن هفت سال در بابل و ساری زیست .

محمد کاظم گلباباپور :

 سراینده و پژوهشگر زبان و ادبیات مازندرانی ، متولد 1299 ش سالها در آموزش و پرورش به تدریس اشتغال داشت و به گردآوری اشعار و واژه ها و اصطلاحات قدیم مازندرانی پرداخت . از آثار اوست :

منتخب موری نومه ، حیوونون ساز و آواز ، کنزالاسرار مازندرانی ، ترجمه قرآن مجید به گویش مازندرانی ، دیوان شعر کیجا نومه … 

منبع: https://b2n.ir/g41704