امروز گردشگری به یکی از صنایع اقتصادی در کشورهای مختلف جهان تبدیل شده که هر کدام با اصول و روشی خاص و با عنایت به منابع طبیعی و غیرطبیعی خود اقدام به درآمدزایی از این صنعت می‌نمایند. کشورهای مختلف دنیا با توجه به ایدئولوژی، ارزش‌های فرهنگی و مذهبی و سلایق مشتریان خود اقدام به جذب گردشگر و استفاده از مزایای صنعت گردشگری می‌کنند.
گردشگری حلال یکی از انواع گردشگری است که این روز‌ها بحث بر سر آن بسیار است. اما براستی گردشگری حلال چیست، چگونه بوجود می‌آید و تفاوت آن با انواع دیگر گردشگری چیست؟!
گردشگری حلال چیست؟
سازمان جهانی جهانگردی گردشگری حلال یا (Halal tourism) را محصول جدیدی از صنعت گردشگری دانسته که برنامه‌های تفریحی و گردشگری ویژه‌ای را برای مسلمانان تدارک می‌بیند. به این معنا که مسلمانان از هر کشوری که باشند مایلند در برنامه‌های تفریحی و سفرهای خود به آداب شرعی عمل کنند. به عنوان مثال از غذای حلال رستوران‌ها استفاده کرده و یا در هتل‌هایی که مشروبات الکلی سرو نمی‌کنند اقامت کنند. همچنین برای زنان و مردان استخرهای شنای جداگانه در نظر گرفته شود و در طول سفر اوقات شرعی اعلام و برای آن برنامه ریزی شود. ضمن آنکه بیشتر این گردشگران مسلمان مایلند در برنامه سفر خود بازدید از اماکن مذهبی نیز وجود داشته باشد.
یکی از مشکلات اساسی برای مسلمانان در گردشگری این است که ساختار فرهنگی بسیاری از کشورهای جهان با قواعد دینی اسلام همسو نیست و از این جهت علی رغم تشویق دین مبین اسلام به سفر، مسلمانان برای سفر به کشورهای جهان دچار مشکل می‌شوند.
در نتیجه مسلمانان در بسیاری از سفر‌ها با محدودیت‌هایی مواجه هستند که از آن جمله می‌توان به مواردی مانند یافتن غذای حلال، سرو گسترده نوشیدنی‌های الکلی و اختلاط زن و مرد موجب ایجاد محدودیت‌هایی برای آنان اشاره کرد که این موارد موجب ایجاد محدودیت‌هایی در سفرهای آنان می‌شود، اما از سوی دیگر تعداد زیاد مسلمانان موجب ایجاد جنبش‌هایی در حل این مشکلات و استفاده از این بخش بازار در صنعت گردشگری شده است.
تولد «گردشگری حلال» یکی از راه حل‌های این مشکل بود که با کمک سازمان کنفرانس اسلامی و ایجاد استانداردهایی برای این مدل جدید از گردشگری بوجود آمد. گردشگری حلال یعنی؛ آن قسم از گردشگری که در آن مکان‌های پیشنهاد شده به مسلمانان منطبق بر اصول شریعت و حلال است. به عبارت دیگر منظور از گردشگری حلال، نوعی از گردشگری مذهبی است که تمام فعالیت‌های آن از نظر قوانین اسلامی مجاز شمرده می‌شود و کشورهای توسعه یافته از این روش برای جذب گردشگران مسلمان جهان از یکدیگر سبقت می‌گیرند.
نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد آن است که منظور از گردشگری حلال تنها استفاده از مکان‌های مذهبی در طول سفر نیست بلکه منظور آن است که مسلمانان بتوانند از همه انواع تفریحات استفاده کنند به شرطی که این تفریحات مغایر با اصول شریعت نباشد.
تلاش کشورهای جهان برای جذب «توریسم اسلامی»
به همین منظور کشورهایی مانند مالزی و ترکیه که در ورود انواع گردشگر به خصوص گردشگران مذهبی یا مسلمان پیشرو هستند، ترتیبی اتخاذ کرده‌اند تا با جذب گردشگران مسلمان، این بخش از صنعت گردشگری کشور خود یعنی گردشگری حلال را نیز رونق دهند به همین دلیل در کنار انواع فرصتهایی که برای جذب توریسم داخلی تدارک دیده‌اند امکاناتی را نیز برای استفاده گردشگران مسلمان فراهم کرده‌اند. به عنوان مثال در پروازهای هوایی صنعت گردشگری حلال از سرو الکل و گوشت خوک و امثال آن برای این دسته از گردشگران مسلمانان اجتناب می‌شود و در بسیاری از هتلهای بین المللی با آموزشهای انجام شده در خصوص ذبح شرعی غذای حلال ارائه می‌کنند. همچنین در این هتل‌ها مردان و زنان می‌توانند در بخش بانوان و آقایان اقامت کنند و یا به استخرهای جداگانه بروند.
حتی یک شرکت سنگاپوری در راستای توسعه «گردشگری حلال» اقدام به ارائه گواهینامه ویژه سرو غذای حلال و ارائه امکانات اقامتی ویژه مسلمان به رستوران‌ها و هتلهای این کشور کرده است.
آیا ایران محل مناسبی برای گردشگری حلال است؟
آمار سازمان گردشگری جهانی نشان می‌دهد استقبال از این نوع گردشگری مناسب بوده و در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است. با دانستن این رشد سوالی که به ذهن می‌رسد این است که آیا ایران مکان مناسبی برای توسعه این نوع گردشگری هست یا خیر؟ با بررسی دقیق مزیت‌های رقابتی ایران در گردشگری می‌توان گفت ایران گذشته از سرمایه‌گذاری ناکافی در توسعه زیرساخت‌های لازم، در مقایسه با کشورهایی چون ترکیه و مالزی، در سه بُعد مکان‌های مذهبی، مکان‌های تاریخی و طبیعت چهار فصل می‌تواند عرضه‌کننده خدمات گردشگری باشد.
مزیت رقابتی که ایران در ارائه گردشگری حلال و خدمت‌رسانی به بازار مشتریان دارد آن است که ایران به علت برقراری قواعد اسلامی در کشور نیاز کمتری به برنامه‌ریزی هتل‌ها و رویدادهای خاص به این دسته از گردشگران دارد چرا که تمام هتل‌ها، رستوران‌ها و تفریحگاه‌ها در واقع به‌طور پیش‌فرض قوانین حلال را رعایت می‌کنند. به این طریق ایران می‌تواند اماکن مذهبی، تاریخی و تفرجگاه‌های طبیعی خود را به این قسمت از گردشگران پیشنهاد دهد. یکی از موارد دیگر قابل ارائه به این دسته از مشتریان برگزاری رویدادهای خاص به مناسبت‌های مذهبی مانند ماه رمضان و محرم است که البته باید و در این رویداد‌ها و برنامه‌های گردشگری باید اصل بر وحدت بین مذاهب اسلامی باشد چرا که عدم رعایت این اصل موجب کاهش بازدید گردشگران دیگر مذاهب اسلامی از ایران خواهد شد.
دامون باغ مبنای عملکرد خود را بر گردشگری حلال قرار داده و در خط مشی تدوین شده خود با عبارت «رعایت اصول و ضوابط گردشگری حلال» بر آن تاکید ورزیده است.
تنظیم و تدوین از:
تحریریه پایگاه اطلاع‌رسانی دامون‌باغ
